Kun je iets over jezelf vertellen?

"Mijn naam is Xiangxia van den Ham, geboren in 1997 te Yulin, Guangxi, China. Op eenjarige leeftijd ben ik geadopteerd en groeide ik op in Berg en Terblijt, in Zuid-Limburg. Na mijn middelbare school vertrok ik naar Utrecht en ik studeerde in 2018 af in Media en Cultuur aan de Universiteit van Utrecht. Tijdens deze studie heb ik vooral geleerd over de geschiedenis van film en televisie en het doen van analyses. Ik miste toch de praktische kant van het filmmaken en daarom besloot ik een half jaar stage te lopen om meer te leren over het filmen zelf. Daarna ben ik een half jaar naar Hong Kong gegaan om daar als vrijwilliger-videograaf te werken bij de organisatie Mother’s Choice. Daar werkt ook de oprichtster van het weeshuis waaruit ik in China ben geadopteerd en in eerste instantie wilde ik een documentaire maken over haar. Ik heb daar van januari tot en met juli gewerkt. Nu woon ik tijdelijk bij mijn ouders, maar binnen een maandje vertrek ik alweer voor 9 maanden terug naar Hong Kong."

Waar geniet jij keer op keer van bij jouw vak? En waarom?

"Tijdens mijn stage heb ik allerlei vakgebieden van het filmmaken kunnen beoefenen, zoals filmen in de studio en op locatie, commercieel en redactioneel, editen, color-grading, etc. Het leukste en uitdagendste vind ik het editing proces, omdat je als editor het verhaal in elkaar zet en dus beslist wat de kijker wel en niet te zien krijgt. Je begint met een heleboel ruw materiaal, waarje maar ongeveer een tiende van gebruikt en uiteindelijk ontstaat er een geheel nieuw product, met jouw handtekening erop."

Kun je iets vertellen over waar je nu mee bezig bent?

"Momenteel werk ik aan mijn debuut-documentaire Facing The Afterglow - Of Being Adopted. Het is een persoonlijke documentaire die gaat over mijn onvolledige adoptie-verhaal en leidt tot een zoektocht in Hong Kong, China en Nederland. Ik ga op zoek naar handvatten die mij en anderen geadopteerden kunnen helpen om meer te weten te komen over ons verleden en onszelf. Dit is een langdurig en moeizaam proces, omdat Chinese vondelingen vaak weinig informatie hebben over hun achtergrond. Aan de orde komen de gevolgen van de eenkindpolitiek, de situatie in Chinese weeshuizen, het Chinese en Nederlandse adoptiebeleid en het gebrek aan adoptie-nazorg. In de documentaire ga ik onder andere in gesprek met mensen die voor mij gezorgd hebben voordat ik geadopteerd werd, met andere geadopteerden en met deskundigen."

Wat is jouw motivatie geweest om dat te doen wat je nu doet?

"Afgelopen zomer heb ik een rootsreis gemaakt naar China. Als geadopteerde heb ik ervaren hoe belangrijk dit is geweest, om te weten waar je vandaan komt en om een sterker zelfbeeld te creëren. Dit is niet alleen belangrijk voor mij, want er zijn in Nederland meer 7.000 geadopteerden uit China voor wie een reis naar hun geboorteland mogelijk waardevol is. Geadopteerden weten vaak niet de weg hoe ze op zoek kunnen gaan naar hun afkomst. Met deze film wil ik andere geadopteerden handvatten bieden en de integratie in de Nederlandse maatschappij bevorderen."

Stel je krijgt de kans je ‘jongere ik’ zelf advies te geven, wat zou dat zijn?

"Vroeger was ik best verlegen en vroeg ik meestal niet meteen om hulp als ik ergens mee vastliep. Ik ben erachter gekomen dat, juist wanneer je een film maakt, het belangrijk is om input te krijgen van anderen. Als filmmaker loop je wel eens vast met je script of je edit en dan is het juist fijn dat je andere mensen om je heen hebt waarmee je samen tot een oplossing of idee kunt komen. Mensen zijn vaker bereid om je te helpen dan ik dacht en als ze je niet kunnen helpen, weten ze vaak wel een ander geschikt persoon in hun netwerk. Nee heb je, ja kun je krijgen."

Welke prestatie heeft jou het meest trots gemaakt?

"Tijdens mijn vrijwilligerswerk bij Mother's Choice in Hong Kong (een non-profit organisatie die zwangere tienermeisjes en kinderen zonder gezinnen ondersteunt), mocht ik het persoonlijke verhaal van een meisje vastleggen die op 17-jarige leeftijd een crisiszwangerschap onderging. Het was erg speciaal dat ze dit verhaal met mij wilde delen en haar verhaal raakte mij ook echt. De videoproductie mocht ik zelf vormgeven en werd opgenomen in het Kantonees, Chinees, wat een extra uitdaging was. Ze vertelde me hoe bang ze was toen ze erachter kwam wanneer ze zwanger was, en welke worstelingen ze hierdoor doormaakte."

"Uiteindelijk was ze sterk genoeg om hulp in te roepen en vertelde ze me over haar heel moeilijk, maar uiteindelijk de beste beslissing voor beiden om haar baby ter adoptie op te geven. Ik ben zelf een geadopteerde en ik vind het zeer waardig die verhalen te vertellen die heel persoonlijk en kwetsbaar zijn. Ik denk dat veel mensen kunnen leren van hun ervaringen en kunnen leiden tot meer respect en minder oordeel over deze onderwerpen en situaties. Met mijn documentaire Facing The Afterglow - Van Adoptie, wil ik mijn eigen onvolledige adoptieverhaal vertellen."

Wat mis je nog in het Nederlandse filmlandschap?

"Diepgaande documentaires, die onderzoekend zijn en de kijker laat nadenken over een bepaald onderwerp. Vaak worden documentaires nog gestuurd naar een bepaald antwoord of uitkomst, bijvoorbeeld door een voice-over, of door het beperkt aantal perspectieven in de film. De afwisseling tussen persoonlijk en objectief, vanuit verschillende culturen en tijdsperioden kan een documentaires ingewikkeld maken, maar het geeft de kijker de mogelijkheid een eigen mening over en beeld van het onderwerp te vormen. Er hoeft niet altijd één antwoord of uitkomst te zijn."

Wat zouden regio’s kunnen toevoegen aan de Nederlandse filmwereld?

"Ik ben zelf opgegroeid in Limburg en ik vind dat meer Limburgse documentaires, gemaakt door Limburgers, een plekje verdienen in Nederlandse filmwereld. Limburg kenmerkt zich door een rijke geschiedenis waarin nog vele (persoonlijke) verhalen schuilen die waardevol zijn om in beeld te brengen. Daarbij vind ik het belangrijk dat ook de Limburgse taal (dan wel met of zonder ondertiteling), mensen en omgeving gerepresenteerd worden. Soms hebben juist de kleine verhalen een grote betekenis."