In gesprek met Kaweh Modiri - Echt en bedacht

Een rol als nieuwkomer

Vijf jaar duurde het tot Modiri had wat hij voor ogen had. Zijn project begon toen hij een vriend in Schotland opzocht en de bewoners van het plaatsje Forres leerde kennen. “Dat dorp sprak me meteen aan. Hoe de tijd zich daar voortbeweegt, hoe iedereen elkaar kent. Het leek echt alsof mensen overdag verdwenen tot het moment dat de pubs opengingen. Het hele leven draaide eigenlijk om die kroegen heen. Ik merkte intussen heel sterk dat ik opviel als buitenstaander en wilde dat combineren met hoe het leven daar was. Dat moeras waarin die mensen steeds verder wegzonken.”

“Enerzijds is hij iemand die de orde verstoort, anderzijds is hij iemand waarop alle karakters hun dromen projecteren.”

“Binnen zo’n context kan een nieuwkomer zowel een exotische als een dreigende indruk maken”, merkte Modiri. “Enerzijds is hij iemand die de orde verstoort, anderzijds is hij iemand waarop alle karakters hun dromen projecteren.” Vooral dat laatste merkte de filmmaker ook zelf aan de mensen in dorpscafé The Eagle. “Die mannen komen daar niet iedere dag naartoe om het over hun misère te hebben. Ze weten het wel van elkaar maar ze hebben zoveel shit in hun leven dat ze daar juist heengaan om te vergeten. Op het moment dat wij daar waren en er aandacht voor hadden, waren ze heel gretig om het te delen. Omdat het toch ook een last was die op hen drukte. Ze spraken makkelijker met ons dan met elkaar."

Waar andere makers er wellicht voor hadden gekozen om puur die mannen te portretteren, zocht Modiri naar een spannendere aanpak. “Ik had inderdaad ook heel goed een documentaire kunnen draaien, maar dat was niet hetzelfde geweest. De mensen spelen hier zichzelf binnen een fictief kader, waardoor je een hele gekke frictie krijgt tussen echte en bedachte mensen.”

Vertrouwen als basis

De 34-jarige regisseur vertelt hoe hij dat tot stand bracht. “Ik vertelde iedereen wel dat ik een film aan het maken was, maar liet de camera eerst achterwege. Je kletst en drinkt gewoon lekker met mensen en verzamelt zo informatie. Over welke karakters interessant zijn, wat ze hebben meegemaakt en hoe ze daarmee omgaan. Gaandeweg bouwden we een relatie met hen op, kregen ze vertrouwen in ons en wilden ze ook graag hun verhaal kwijt. Tegen de tijd dat we gingen draaien had ik al uitvoerige personagebeschrijvingen en wist ik ook op welk moment ik een bepaald personage wilde filmen.”

"Ik vertelde iedereen wel dat ik een film aan het maken was, maar liet de camera eerst achterwege."

Zeker dat laatste was belangrijk om de schrijnende verhalen ook met een draaiende camera nog ongeveinsd te houden, legt Modiri uit. “Ik kende die verhalen al, wist waar de pijn lag en hoe hun dagelijkse routines in elkaar staken. Eddie wordt bijvoorbeeld elke morgen om 4 uur schreeuwend wakker omdat hij dan denkt aan zijn zonen die zichzelf om dat tijdstip hebben opgehangen. Vervolgens zit hij de dag uit tot het tijd wordt om naar de kroeg te gaan. Op het moment dat je zulke routines en pijnpunten kent, vertrouwen ze je ook als je er vragen over stelt. Dat is langzaam opgebouwd. Intussen wist ik ook waar en wanneer ik ze moest filmen om dat authentieke gevoel weer te krijgen. Al blijft dat natuurlijk niet makkelijk voor een camera. Dat was ook wel natuurlijk talent, dat ze gevoel voor drama hielden terwijl ze over hun eigen leven vertelden.”

Het belang van doorzettingsvermogen

Geen eenvoudig project voor een eerste speelfilm. “Ik ging er nooit vanuit dat het makkelijk zou worden,” reageert Modiri. “Ik had een heel sterk idee van wat ik wilde en ben eigenlijk alleen maar bezig geweest met hoe ik dat zou aanpakken. Ik kwam van de Rietveld af, had dus geen Filmacademie-achtergrond, maar was wel afgestudeerd met een korte film die veel op festivals werd vertoond en prijzen won, dus dat maakte het enigszins makkelijker. Daarnaast vond ik de juiste fondsen, die me in het begin op gang hielpen om een schets te maken die liet zien dat het zou gaan werken, zodat ik financiers kon overtuigen.”

"Ik ging er nooit vanuit dat het makkelijk zou worden"

Inmiddels begint die doorzetting zich goed uit te betalen. Niet alleen door het succes van Bodkin Ras zelf, maar ook door de deuren die er nu voor Modiri open zijn gegaan. “Dat de film op veel festivals is geweest en internationale prijzen heeft gewonnen, helpt heel erg met het realiseren van volgende projecten. Het heeft me ook sterk gevormd als maker. Een speelfilm uitbrengen, er succes mee hebben; er zijn zoveel dromen die uit zijn gekomen. Als je dit vijf jaar geleden tegen me had gezegd, zou ik het niet geloofd hebben. Ik heb nu de luxe dat er meerdere projecten in de maak zijn, ontzettend fijn.”

De vorm van een film

De menging van feit en fictie laat de regisseur daarbij voorlopig even rusten. “Mijn komende films worden totaal anders”, vertelt hij over de One Night Stand Gezichten en de internationale coproductie Mitra. “De vorm hangt echt af van het verhaal en waar de inspiratie vandaan komt. Ik weet zeker dat ik ooit weer met de vorm van Bodkin Ras ga werken omdat ik het gewoon heel spannend vind. Maar dat moet uit het project voortkomen, niet omgekeerd.”

"De vorm (van een film) moet uit het project voortkomen, niet omgekeerd."