Regisseur Daan Bakker laat frisse wind door filmwereld waaien

Sociaal ongemak

Quality Time is een tragikomische omnibusfilm met vijf hoofdstukken over sociaal ongemak en mannen die hun leven maar niet op de rails kunnen krijgen. Klinkt misschien niet heel vernieuwend, totdat je de film ziet. Ieder hoofdstuk heeft een verrassende eigen vorm. Zo bestaat het eerste deel uit een egaal scherm met grote stippen die in monotone robotstemmen met elkaar praten. En toch is die scène over een familiereünie grappig en pijnlijk in al zijn herkenbaarheid.

“Ik wilde met zo weinig mogelijk middelen toch zo’n situatie oproepen”, vertelt de 37-jarige Bakker. “Niet dat ik nou begon met het idee om mezelf als experimenteel neer te zetten, maar dat ontstond gaandeweg zo. Om mezelf nieuwsgierig te houden ben ik vaak geneigd om de randen op te zoeken van wat kan; nieuwe manieren om het medium te gebruiken en mensen te bereiken.”

“Ik begin niet vanuit een verhaal”, gaat Bakker verder. “Ineens had ik een gevoel in m’n buik dat er een film zat die eruit moest, zonder te weten wat het precies voor iets was. Een beetje vergelijkbaar met een film die je heel lang geleden gezien hebt. Je weet niet meer hoe het verhaal ging, misschien niet eens meer wie erin speelde, maar wel nog welk gevoel het bij je opriep. Dat had ik nu ook, ik moest die film alleen nog tevoorschijn halen. David Lynch heeft er wel eens iets interessants over gezegd. Dat het is alsof er in de kamer naast je een volledige puzzel op tafel ligt, maar jij zelf alleen af en toe een puzzelstukje toegeworpen krijgt en er zo langzaam achterkomt wat je eigenlijk aan het maken bent. Ik was voor m’n gevoel dus meer iets tevoorschijn aan het halen dan dat ik vanaf het begin bewust iets aan het bouwen was.”

Lange of korte film(s)?

Zo gebeurde het dat Bakker zijn oorspronkelijke verhaal met één hoofdpersoon versplinterde in vijf korte films. “Er sloop een ontwikkeling in die me heel erg tegenstond. Tussendoor deed ik af en toe kleine oefeningen om het plezier terug te vinden en die dingen liepen enorm uiteen qua vorm, omdat ik me daar niet vast hoefde te houden aan die ene film. Op een gegeven moment besefte ik dat die gekke kleine uitspattinkjes veel waarachtiger waren dan dat grote logge verhaal waar ik mijn hoofd over zat te breken. Die grilligheid van wat ik gevonden had, heb ik overgeheveld naar de film zelf.”

Was die intuïtieve aanpak dan geen probleem om de financiering rond te krijgen? “Ik heb het geluk gehad dat de commissie interesse bleef houden, ook al was ik behoorlijk aan het zoeken. Ik heb heel veel vertrouwen gekregen van het FilmFonds. Het blijft een risico, maar daar moet je toch echt doorheen. Als je probeert te voldoen aan je eigen idee van wat anderen van je verwachten, denk ik niet dat je vooruitgang boekt.”

Opleiding

Bakker volgde de regie-opleiding aan de Filmacademie maar lijkt met Quality Time het grootste deel van zijn lessen overboord te hebben gegooid. Is die opleiding dan een zegen of een vloek geweest? “Allebei denk ik”, reageert hij. “Mijn fijnste tijd was het eerste jaar. Daar was ik nog helemaal onbevangen, weinig belemmerd door kennis. Ik kon nog goed vanuit intuïtie werken. Gaandeweg bestudeer je allerlei filmmakers en kom je erachter wat een ongelooflijk complex vak het is en welke genieën je al zijn voorgegaan. Dat maakt ook nederig, en dan wordt het moeilijker om naar je eigen intuïtie te luisteren. Met deze film kwam ik weer in de ‘state of mind’ die ik in het eerste jaar had.”

Innovatief

Hoe lang zou het duren voordat je met zo’n open geest de limiet hebt bereikt? Zou het einde van innovaties op filmgebied inmiddels al in zicht zijn? “Ik heb zelf niet het gevoel dat dat moment al aangebroken is”, reageert Bakker. “Het is best een jonge kunstvorm waarin nog van alles ontdekt kan worden. Er zijn wel veel ideeën over structuur en opbouw, maar dat is vooral op verhaalgebied, een oudere tak van kennis. Film is breder dan alleen verhalen vertellen. Wat een filmische ervaring allemaal kan zijn, is denk ik nog niet volledig in kaart gebracht.”

“Ik heb bijvoorbeeld wel eens nagedacht over virtual reality”, gaat hij verder. “Toen film begon, was het nog een soort spannende kermisattractie. Dat is virtual reality nu ook nog voornamelijk. Daarbinnen is nog lang niet alles ontdekt. Een heel spannend medium om in uit te zoeken welke ervaringen je allemaal kunt oproepen.”

Misschien iets voor in de toekomst, maar intussen is Bakker nog bezig met andere projecten. “Ik ben momenteel bezig met twee films. Eén wordt redelijk conventioneel, de ander wat ongebruikelijker. Maar ze zitten allebei nog in een heel vroeg stadium, dus ik weet niet hoe ze zich verder gaan ontwikkelen. Dat kan bij mij nogal grillig verlopen, zoals je inmiddels weet!”