Wat is de toekomst van filmdistributie?

Tijden veranderen op filmgebied, dat zal niemand zijn ontgaan. Waar je vroeger naar de videotheek of DVD-zaak moest, heb je nu met slechts een paar muisklikken een film in de huiskamer. Meer gemak en keuzevrijheid voor de consument, maar wat is er de afgelopen jaren aan de achterkant gebeurd? Een gesprek met Jaap Bruijnen, directeur van branche-vereniging Film Distributeurs Nederland.

“Er ligt een duidelijke druk op de branche.”

Verandering

“Er ligt een duidelijke druk op de branche,” geeft Bruijnen direct toe. “De digitalisering van films en series heeft voordelen en nadelen met zich meegebracht. Nadelen omdat illegaal downloaden en streamen desastreuze vormen heeft aangenomen, voordelen omdat er allerlei initiatieven voor abonnee- en transactiediensten bij zijn gekomen. Sommige bedrijven zijn beter in staat om daar op in te spelen dan andere. Maar we zijn nog lang niet in staat geweest om de markt volledig om te zetten naar digitale producten.”

De veranderingen in filmland zijn duidelijk merkbaar, vertelt Bruijnen. “Omzetten dalen en je wilt winst blijven maken, dus moet je je kosten naar beneden brengen. Dat zie je sterk terug bij distributeurs. Tien jaar geleden was het bijvoorbeeld nog zo dat er bij een nieuwe DVD-release reclame werd gemaakt in winkels en op tv. Dat komt niet meer voor. De marketing van titels die niet meer in de bioscoop draaien, is verdwenen. Het is niet meer rendabel om een titel te ‘vermarkten’ in home-entertainment. Daar is heel duidelijk in de kosten gesneden. De DVD-markt is sinds 2008 gezakt van 300 naar 80 miljoen. Het wordt een niche, dat zal niet omkeren.”

“Het is niet meer rendabel om een titel te ‘vermarkten’ in home-entertainment.”

De toekomst

Tegenwoordig is het voor een distributeur belangrijker dan ooit om op alle mogelijke platforms in te zetten. “Het winstgevend financieren van een film kan alleen maar als je met alle verschillende exploitatieformaten – zoals Video On Demand (VOD), televisie en bioscoop – exclusieve deals kunt maken. Stel je voor dat je de hele opbrengst van een blockbuster als Fast and Furious 8 uit één formaat moet halen. Daar zijn films simpelweg te duur voor. Onmogelijk op dit moment.”

“De getrapte verkrijgbaarheid is de moeder van het businessmodel.”

Zelfs de opkomst van streamingdiensten als Netflix zal daar niet snel iets aan veranderen, vertelt Bruijnen. “De getrapte verkrijgbaarheid is de moeder van het businessmodel van de filmindustrie. Een film draait eerst exclusief in de bioscoop en is later pas te zien in allerlei digitale vormen. We schuiven een beetje aan de randjes, een maandje erbij of eraf, maar die kern is er nog steeds en daar doet Netflix niets aan af. Ik zie dat in de komende jaren niet veranderen.”

Best practices

Toch gebeuren er de afgelopen tijd wel opmerkelijke dingen rondom bioscoopreleases. Vanaf dit weekend is bijvoorbeeld Quality Time al te zien op het online VOD-platform Cinetree, terwijl hij pas over twee weken in de filmtheaters te vinden is. “In die kleinere markten begin je dat inderdaad te zien,” vertelt Bruijnen. “Ook bijvoorbeeld op Picl.nl, een verbond met arthouse-theaters om films op hetzelfde moment On Demand aan te bieden als dat ze de bioscoop uitgaan. Op kleine schaal wordt er dus geëxperimenteerd met die ‘windows’. Maar Netflix is niet in dat soort films geïnteresseerd, die blijven meer mainstream.”

“Wel denk ik dat er na die bioscooptijd andere windows steeds verder in elkaar zullen gaan schuiven,” vertelt Bruijnen. “Netflix zal misschien eerder met een film komen, VOD zal langer voor een film beschikbaar zijn; allemaal in een poging om de consument makkelijker naar het platform van zijn keuze te brengen.” En ook dat is inderdaad te merken. Quality Time–producent Pupkin Film viel bijvoorbeeld vorig jaar al op toen ze misdaadfilm Riphagen nog voordat hij klaar was aan Netflix wisten te verkopen. Een unieke deal.

“Netflix is niet geïnteresseerd in dat soort films.”

Samenwerken

Samenwerken lijkt in deze nieuwe tijd een belangrijke sleutel te zijn. Zo werd Film Distributeurs Nederland vorig jaar opgericht door de brancheverenigingen voor bioscoopverhuurders en home-entertainment-distributeurs bij elkaar te voegen. Dat heeft zijn vruchten afgeworpen. “Veel efficiënter,” legt Bruijnen uit. “Bovendien hebben we nu ook meer slagkracht om te lobbyen in Den Haag en Brussel.”

Film.nl

Een van de grootste concrete resultaten die de fusie opleverde is Film.nl, een website waar bezoekers sinds afgelopen februari al het legale filmaanbod in Nederland kunnen vinden. “We volgen een film vanaf het eerste moment dat hij in de bioscoop draait tot de allerlaatste uitzending op televisie. Alles wat hij daartussen doet – of dat nou VOD, DVD of Netflix is – kun je blijven volgen. Eigenlijk een soort Funda voor films.”

“Een illegale dienst als Popcorn Time is gemakkelijk en wordt al snel een gewoonte,” weet Bruijnen. “Dan kun je wel zeggen dat je het niet moet doen, maar zonder een goed alternatief aan te reiken, ga je die strijd sowieso verliezen. Consumenten blijven intussen wel naar de bioscoop gaan, maar zodra een film bij mensen thuis wordt aangeboden, is er geen enkele noodzaak meer om er via de legale weg aan te komen. Daar hebben we het afgelopen jaar hard aan gewerkt. Iedereen die nu zegt dat hij geen legaal aanbod kan vinden, verkoopt klinkklare kolder. Dat wordt heel goed opgepikt, de app van Film.nl is inmiddels al 60.000 keer gedownload. Een prachtvoorbeeld van hoe we tegenwoordig samenwerken.”