De documentaire Morgen vrees ik later gaat over de afstudeerklas regie van de Toneelacademie Maastricht. Het merendeel van deze studenten ervaart hevige druk - een breder maatschappelijk probleem. Carrière maken binnen de theaterwereld was voor veel studenten vóór corona al een onzeker vooruitzicht. Door corona wordt hun afstuderen nog meer bemoeilijkt.
"Toen kwam corona en toen werd alles anders."
Kunnen jullie iets over jezelf vertellen?
Alice Kranenbarg: "Mijn naam is Alice Kranenbarg en ik ben 22 jaar oud. Ik heb tot mijn negentiende in Driebergen gewoond, waarna ik in Utrecht ben gaan wonen. Na de middelbare school ben ik de theatervooropleiding aan het UCK gaan volgen. Hier kreeg ik vijf dagen per week les in alles wat te maken had met theater; van zang tot tekstschrijven. Toch merkte ik na een aantal keer auditie gedaan te hebben dat ik van theater niet mijn beroep wilde maken. Ik besloot de ALPO aan de UU te gaan studeren."
"In deze studie wordt onderwijskunde met de Pabo gecombineerd. Het contact met kinderen vond ik leuk, maar verder sloot de studie niet aan om mijn interesses. Na lang twijfelen heb ik besloten om te stoppen en de studie Antropologie te gaan volgen. Het is een hele relevante studie over erg interessante onderwerpen. Om deze onderwerpen op een andere manier aan het licht te brengen dan via een paper, besloot ik alternatieven te zoeken."
"Ik stuitte op de minor CampusDoc, waarbij je een half jaar onder begeleiding een documentaire mag maken. Deze september startte ik met CampusDoc, waarbij ik nu met Davey Driessen een documentaire maak over de druk van het afstuderen bij regiestudenten aan de Toneelacademie Maastricht. Ik heb het idee dat ik eindelijk iets gevonden heb waar ik al mijn interesses en creativiteit in kwijt kan, heel fijn!"
Davey Driessen: "Mijn naam is Davey Driessen, 20 jaartjes jong, geboren in Leiden, opgegroeid in Limburg en op mijn 15e verhuisd naar Noordwijk. Op de middelbare school in Limburg begon mijn passie voor film, toendertijd wilde ik heel graag acteur worden, dus stuurde ik vanuit mijn kamer in Limburg allerlei casting video's op in de hoop 'binnen te komen'. Toen ik uiteindelijk een rolletje kreeg en op set stond, zag ik dat mijn hart pas echt sneller ging kloppen van de mensen die achter de camera bezig waren. Ik zette destijds alles op alles om na de middelbare school aangenomen te worden op een kunstacademie, om daar film te studeren. Nu zit ik in mijn derde jaar van de HKU."
Waar genieten jullie keer op keer van bij dit vak? En waarom?
Alice: "Dit is de eerste keer dat ik een documentaire maak, maar ik wil hierna zeker meer gaan maken. Ik vind het bijzonder dat ik in een korte tijd de hoofdpersonages zo goed heb leren kennen. We hebben gefilmd vanaf het moment dat ze wakker werden tot hun nachtelijke uren in de repetitieruimte. Soms ontstonden er dingen die we vooraf nooit hadden kunnen plannen, als je op dat moment toevallig getuige bent van een bijzonder moment kan ik daar echt blij van worden. Daarom trekt documentaire mij meer dan een set van een fictiefilm, je hebt soms geen idee wat er gaat gebeuren."
Davey: "Ik kan van heel veel dingen genieten tijdens het filmmaken en ik probeer daarom ook zo veel mogelijk verschillende disciplines binnen het filmvak uit, van camera tot sounddesign. Op de HKU word ik opgeleid tot allround filmmaker, wat inhoudt dat je niet wordt beperkt tot slechts een discipline, maar op zoek gaat naar je eigen stijl door gewoon heel veel te maken en te doen. Het is denk ik die zoektocht waar ik zo van geniet, omdat ik mijzelf permitteer om daarbinnen te mogen spelen als een kind."
"Mijn kracht en plezier ligt vooral om een bepaald gevoel of een ongrijpbaar thema om te zetten naar een beeld die dat gevoel visualiseert. Zo hebben we tijdens het brainstormen van Morgen vrees ik later veel ideeën opgegooid over hoe we die druk die deze studenten ervaren verbeelden. Je creëert daardoor een bepaalde wereld waarbinnen je je eigen regels mag bepalen."
Kunnen jullie iets vertellen over waar jullie nu mee bezig zijn?
Alice & Davey: "Vanaf deze week gaan wij de montage periode van de documentaire Morgen vrees ik later in. Deze documentaire gaat over de regiestudenten van de toneelacademie Maastricht die in hun afstudeerjaar zitten. Carrière maken in binnen de theaterwereld is voor veel studenten voor corona al een onzeker vooruitzicht. Eén van de personages vertelde in een interview dat docenten geregeld zeiden dat hij niet moest denken dat hij ooit werk zou krijgen na deze opleiding."
"Door corona wordt hun afstuderen waarbij ze zichzelf moeten presenteren aan het werkveld bemoeilijkt. Het merendeel van de studenten geeft aan hevige stressklachten te ervaren. De stress die soms een aanzienlijk deel inneemt in het leven van sommige personages verbeeld een groter maatschappelijk probleem. De aandacht rond de verhoogde druk bij studenten wordt steeds meer, echter in de kunstwereld is hier nog weinig aandacht voor. Zij hebben immers toch zelf gekozen om de kunstwereld in te gaan?"
"In onze documentaire laten we zien wat deze studenten over hebben voor een plek in deze wereld, aan de hand van scenes bij hun thuis, repetities en op school. Deze scènes worden afgewisseld met fictieve, poëtische scenes die de kijker hetzelfde gevoel laten ervaren. Om deze documentaire te kunnen realiseren zijn we een crowdfunding gestart op Cinecrowd, ook bijzonder dat mensen ons op die manier kunnen steunen."
Wil je dit project steunen via CineCrowd?
Wat is jullie motivatie geweest om Morgen vrees ik later te gaan maken?
Alice: "Tijdens de draaiperiode ben ik vaak geraakt door de openheid van de personages. Ze stelden zich kwetsbaar en tegelijkertijd krachtig op door te vertellen over de keerzijde van hun makerschap. Het gevoel van constant bezig moeten zijn en de vergelijking met anderen zijn dingen die ik zelf erg herken. De prestatiedruk ervoer ik een jaar geleden zo hevig dat het bij mij fysiek tot uiting kwam. Samen hebben we veel gesprekken gehad over onze persoonlijke motivatie voor deze documentaire. We zijn beiden erg gedreven om iets neer te zetten waarin mensen zich herkennen."
Davey: "Het is een onderwerp waar ik mijzelf heel erg in herken. Het continu willen presteren, dagen non-stop werken en je vergelijken met anderen heeft er voor mij voor gezorgd dat ik mij weleens down kon voelen. Nu ik het zo zeg klinkt het vrij logisch, maar eerst had ik geen idee waar dit gevoel vandaan kwam. Voor mijn gevoel had ik een plicht naar mezelf en anderen om te voldoen aan een 'perfect plaatje', zowel online als offline. Zelfs toen ik eindelijk werd toegelaten op mijn droom opleiding en daar 24/7 werkten aan mijn droom, bekroop mij een terneergeslagen gevoel. Niets geen voldoening of geluk. Ik was dan moe en had nergens echt zin in. Dan rustte ik wat uit en als ik weer energie genoeg had ging ik weer tot het gaatje, ik wilde meer meer meer."
"Toen kwam corona en toen werd alles anders. Op sommige vlakken beter, want projecten stopten noodgedwongen en ik dus ook, maar het zorgde ook voor een bepaalde onzekerheid, want hoe nu verder? Deze gevoelens en onderwerpen heb ik samen met vrienden en studiegenoten besproken en het was fijn om herkenning te vinden bij anderen. Het was ook het startpunt van deze documentaire."
Stel jullie krijgen de kans jullie ‘jongere ik’ zelf advies te geven, wat zou dat zijn?
Alice: "Wees niet bang om op mensen af te stappen. De meeste mensen zijn bereid om met je in gesprek te gaan als je ze uitlegt waarom je ze graag wil spreken. Toen ik dat eenmaal door had ging er een wereld voor me open."
Davey: "Ja, ik ben het eigenlijk helemaal eens met het advies van Alice. Zo vond ik het op het begin van de opleiding nog weleens lastig zaken uit handen te geven, vooral als het een persoonlijke film was met veel experiment. Toch op een bepaalde manier onzeker of mensen je ideeën wel de moeite waard vinden. Totdat ik erachter kwam dat een goede regisseur niet alles zelf hoeft te kunnen, sterker nog, een goede regisseur verzamelt gewoon een hele sterke crew om zich heen met wie hij of zij goed kan samenwerken en dezelfde film taal spreekt. De juiste mensen om je heen verzamelen zorgt niet alleen voor een betere film, ook zorgt het voor een fijner werkproces waarin je niet alle druk zelf hoeft te tillen."
Welke prestatie heeft jullie het meest trots gemaakt?
Alice: "Aangezien ik pas net het medialandschap aan het betreden ben, heb ik nog geen projecten op mijn naam staan. Deze documentaire is het eerste project waar ik mee bezig ben. Maar ik kan met zekerheid zeggen dat ik nu al trots ben op hoe we dit hebben aangepakt."
Davey: "Morgen vrees ik later is het grootste project waar ik tot dusver aan heb gewerkt, niet alleen qua budget, maar ook de tijdspanne van het hele proces. In totaal zijn we een half jaar bezig geweest met de realisatie van deze film. We hebben tijdens het hele proces veel studenten gesproken die tegen dezelfde dingen aanlopen en zich herkennen in de thema's die de film aansnijdt en dat is heel fijn om terug te krijgen. Ik heb daarnaast nog nooit eerder een film zelf gedraaid, dus dat was een fijne nieuwe leerervaring, waar ik stiekem toch ook wel een beetje trots op ben."
Wat missen jullie nog in het Nederlandse filmlandschap?
Alice: "Soms heb ik behoefte aan iets totaal onverwachts binnen een film of documentaire. Ik denk dat vooral binnen documentaires meer geëxperimenteerd kan worden met de manier waarop de kijker betrokken wordt."
Davey: "Daarop aanhakend denk ik dat er vooral dat de jeugddocumentaires toe is aan vernieuwing. Ik denk dat er nieuwe vormen onderzocht moeten worden om kinderen te enthousiasmeren voor documentaires. Zeker met de jeugd die steeds meer snelle filmpjes onder hun duim heeft en al snel kan zijn uitgekeken op de huidige conventionele vertelmanier. Het lijkt mij niet verstandig om het hele genre om te gooien en ons te richten op YouTube achtige visuele verhalen, maar dat we als filmmakers best mogen verdiepen in de belevingswereld van deze kinderen. Wat zien ze allemaal voorbeelden? Wat houdt ze bezig? Waar liggen de nieuwe mogelijkheden?"
"Een jeugddocumentaire die ik heel erg tof vind is De man die achter de horizon keek, van Martijn Blekendaal. De maker heeft hier geëxperimenteerd met een meer abstracte vertelvorm, maar ook de lengte van de film is langer, geen kwartier (zoals de eerder genoemde documentaires), maar een half uur. Ook het hoofdpersonage is anders dan anders, namelijk geen kind, maar een conceptueel kunstenaar: Bas Jan Ader. Hele interessante vormexperimenten!"
Wat zouden regio’s als bijv. Limburg, Friesland en Zeeland kunnen toevoegen aan de Nederlandse filmwereld?
Alice: "Deze regio's hebben elk hun eigen interessante verhalen, die niet vergelijkbaar zijn met andere delen van het land. Wij hebben specifiek toneelschool Maastricht gekozen omdat dit een totaal andere school is dan die in Amsterdam of Utrecht. In Friesland of Zeeland kan ik me voorstellen dat er een ander soort cultuur heerst dan in de randstad. Mij lijkt het interessant om daar meer over te weten te komen of makers met een andere visie documentaires te zien maken."
Davey: "Zelf ben ik opgegroeid in Nederweert, een dorp in Limburg, maar ik heb toch altijd de drang gevoeld om te verhuizen naar de randstad, want dat was voor mij als toekomstig filmmaker 'the place to be'. Op de middelbare school in Limburg waren er slechts een handjevol leerlingen die dezelfde interesses hadden in film als ik, er heerste toch een mentaliteit dat je voor film naar Amsterdam moest. Onzin! Juist films zoals Gluckauf of At Midnight plays a dance tune zijn een verrijking voor het filmlandschap en bieden een heel verfrissend perspectief."
"Door talentontwikkelingsprojecten en initiatieven als CineSud zal zich ongetwijfeld een grote nieuwe groep makers uit de regio aanmelden om films te maken in of over de regio. Daarnaast is het een hele interessante plek voor documentairemakers want de verhalen liggen voor het oprapen. Tijdens het draaien van Morgen vrees ik later, wat voor een aanzienlijk deel is opgenomen in Maastricht, voelde ik me toch weer even thuis en werd ik weer herinnerd aan wat Limburg allemaal voor moois te bieden heeft. De Limburgse landschappen bijvoorbeeld, wat van zichzelf een heel filmisch karakter heeft. Met mijn afstudeerfilm van volgend jaar in het vooruitzicht ben ik zeker van plan om de provincie wederom weer wat vaker te bezoeken."
CineSud x CineCrowd
CineSud spreekt maandelijks met makers die crowdfunden via CineCrowd. Zo brengen we nieuwe makers en publiek al in een vroeg stadium met elkaar in contact en zetten we nieuwe projecten in de schijnwerpers. Wil je ook projecten steunen van nieuwe makers? Check dan cinecrowd.com.
(c) All visual material is used with the filmmaker's permission.