In gesprek met Joyce Spijker

Wie is Joyce Spijker?

"Mijn naam is Joyce Spijker en ik schrijf verhalen. Met name fictie en dan in boeken, voor film, tv en theater."

Kun je iets vertellen over de switches die je in de loop der jaren gemaakt hebt en hoe die ontstaan zijn?

"Ik ben van nature een enorme lezer en liefhebber van verhalen. Daar liggen dan ook mijn roots: in boeken en de bibliotheek. Schrijven ging me makkelijk af en ook in een functie als persvoorlichter en communicatieadviseur (waarin ik lang werkte) zocht ik altijd naar het beste verhaal om te vertellen en naar het verhaal dat de ander wilde horen." 

"Omdat een diep gekoesterde wens 'zelf schrijven voor mezelf' was, schreef ik op mijn 26e mijn eerste spannende roman en sindsdien is mijn liefde voor fictie schrijven niet meer gedoofd. Ik schreef nog twee thrillers en een non-fictie boek en heb veel mensen geholpen met hun schrijfskills en droom om auteur te worden (via mijn eigen bedrijf)." 

"Hoe mooi ik het ook vond om mensen te helpen: de verhalen die ik zelf graag vertel, vroegen meer tijd en inmiddels heb ik me volledig toegelegd op het schrijven en naast boeken ook gekozen voor beeld in de vorm van tv, film en theater. De komende jaren wil ik dat graag verder uitbouwen en verhalen blijven vertellen die je amuseren, maar ook die je ideeën aan het wankelen brengen en je uitdagen om anders te kijken."

Eerst schreef je boeken en nu scenario’s, wat is het grote verschil tussen beiden?

"Er zijn heel wat verschillen. Het belangrijkste verschil in het maken, is dat je bij een boek het eindproduct zelf kan bepalen en je bij een scenario de grondstof levert voor het eindproduct. Dat moet je dus op een gegeven moment uit handen geven. Je werkt daarin ook vaak in een team, terwijl een boek maken een vrij solitaire bezigheid is." 

"Technisch gezien zien een boek en een scenario er ook anders uit. Waar je in een boek een mix maakt van gedachten, actie, perspectiefwisselingen etc. en je best vrij bent in je vorm, zijn scenario’s beperkter (je moet het dan vooral hebben van scenes en scherpe dialogen) en kennen ze een vaster format. Wat ook echt anders is, is dat scenes die op papier fantastisch kunnen werken omdat je bijvoorbeeld in het hoofd van een personage kruipt op beeld helemaal niet werken en doodslaan. Een boek is een talig medium, een scenario bedoeld voor beeld. Ondanks dat beide vormen bedoeld zijn voor het vertellen van een verhaal, zijn het wat mij betreft compleet andere disciplines."

Wat maakt een filmscenario goed of juist niet goed? 

"Een goed filmscenario geeft houvast aan de regisseur en acteurs, maar ook vrijheid. Dialogen zijn scherp, ik hou erg van onderhuidse spanning (vaak gaat het juist om wat er niet gezegd of gedaan wordt). Het vertelt je idee in een vorm waar de andere professionals mee aan de slag kunnen."

"Scenario’s die mij inspireren zijn bijvoorbeeld Big Little Lies, The Sinner of House of Cards: series die verbaal heel sterk en slim zijn in hun tone of voice. Ook een romcom-film uit 2007 als Music and Lyrics vind ik qua script heel leuk, omdat het precies de 'regels' van een romantische komedie volgt, zonder aan originaliteit in te boeten én het heeft een sarcastische zelfspot die ik erg leuk vind om naar te kijken."

Wat is de belangrijkste les die je als schrijfster hebt geleerd?

"Practice makes perfect. Begin, schaaf bij, wees tevreden en begin opnieuw. En bedenk goed wat je wilt vertellen en welke vorm daar het beste bij past. Zorg voor personages die echt graag iets willen, maar ook voor personages die je bijblijven. Maak ze groot en geloofwaardig. Dan ben je een eind op weg."

Wat is de meest belangrijke eigenschap van een goede scenarioschrijver?

"Omdat je als scenarioschrijver in dienst bent van een heel team, denk ik dat het belangrijk is dat je je realiseert dat je een bouwsteen bent van het geheel. Daarom is die visie vooraf heel belangrijk om er duidelijk in te stoppen. Dat kan je eigen visie zijn of die van een opdrachtgever. Bovendien schrijf je voor een groot publiek. Ken dat publiek, zodat je verwachtingen kunt invullen en ook kan verrassen. 'Know your craft, know your audience and dare to be different.'

Kijk je nu ook anders naar films nu je zelf scenario’s schrijft?

"Ja, absoluut. Bij een steengoede film laat ik me (net als bij een goed boek) gelukkig nog steeds meeslepen door het verhaal, maar vaak kijk ik stiekem ook technisch. Hoe zit de opbouw in elkaar? Wat maakt de personages anders? Waarin zit de spanning? Wat wordt er getoond en wat niet? Hoe zit het met het tempo. Die dingen schakel je niet meer zo makkelijk uit als je eenmaal weet dat daarover is nagedacht."

Is het altijd al een droom van je geweest om je werk verfilmd te zien?

"Ja, dat was wel een droom. Niet het hoogst haalbare (dat is simpelweg een groot publiek bereiken met je werk), maar het lijkt me heel bijzonder om iets dat je zelf in je hoofd hebt bedacht tot leven zien komen in de realiteit. Dat heeft een heel vervreemdend en bijzonder effect."

Kun je iets vertellen over komende projecten?

"Nu nog niet helemaal, maar ik werk aan een romantische komedie voor de Nederlandse bioscopen die dit jaar nog wordt gedraaid is de ambitie. Ook schrijf ik mee aan de langstlopende politieserie van Nederland in het nieuwe seizoen, werk ik aan een tv-serie van mijn eigen laatste boek Volg me die internationaal wordt aangeboden binnenkort en ben ik bezig met een pitch in opdracht voor Netflix van een korte reeks. Nog wel meer, maar dat is het met film en tv: er zitten veel stappen in en de processen duren lang. O ja, en er komt een nieuw boek, een thriller uit bij Ambo|Anthos in april 2021, die schrijf ik dus ook dit jaar."

Wat is voor jou de meerwaarde van het maken van films in Limburg of ‘de regio’ in het algemeen?

"Ik denk dat film het beste werkt wanneer het niet alleen een geweldig verhaal vertelt, maar mensen ook aan het denken zet, nieuwe inzichten geeft of aanstuurt tegen bestaande ideeën. Er is helemaal niets mis met de Randstad, maar die beelden zien we al zo vaak dat daar soms een bepaalde sleetsheid in komt, een voorspelbaarheid. Door buiten de Randstad te werken en elementen te kiezen uit andere regio’s, is het makkelijker om te verrassen. Doen dus." 

(c) All visual material is used with the owner's permission.